Yirmi yaş dişi olarak da bilinen yirmilik dişler dışında tüm kalıcı dişler genellikle çocukluk döneminde tamamlanır. Ağızda toplam 4 adet bulunan yirmilik dişler ise yetişkinlik döneminde tamamlanmak üzere çıkmaya başlar. Çene yapısına veya dişin büyüklüğüne göre yirmilik diş, bazı bireylerde kolaylıkla çıkarken bazı bireylerde uzun vadede çıkar. Bazı kişilerde ise dişin tamamı veya bir kısmı çenede gömülü kalır. Bunun birçok sebebi olabilir. Yirmilik dişin gömülü kaldığı durumlarda aşağıdaki sorunlar ortaya çıkabilir:
- Çene yapısının olumsuz etkilenmesi
- Diğer dişlerde şekil bozuklukları ve çürüme riski
- Yirmilik dişlerin düzenli olarak apse yapması (diş kökleri ve diş etinde iltihaplanma)
- Ağız kokusu
- Baş ağrısı
- Lenf bezi şişmesi
- Diş eti hassasiyeti
- Diş ağrısı
- Baş ağrısı
Yirmilik diş çıkmaya başladığı dönemde diş hekimine başvurulmalı ve dişler kontrol altında tutulmalıdır. Yirmilik dişi gömülü olan her bireyin dişlerinin çekilmesi gerekmez. Hastanın çene yapısı uygunsa diş hekimi farklı tedavi yöntemlerine başvurabilir ve yirmilik dişin daha rahat çıkmasına yardımcı olabilir. Çeneye gömülü kalarak çıkması mümkün olmayan ve çevresindeki dişlerde çürük riski oluşturan yirmilik dişler ise gerekli tıbbi müdahale ile alınır.
Gömülü Diş Ameliyatı Nasıl Yapılır
Gömülü diş ameliyatı veya bir başka deyişle gömülü diş, çıkma vakti geçmiş olmasına rağmen ağızda yer alması gereken yerde olmayan dişlerdir. Bu tür dişler çene kemiğinin içerisinde gömülü kalabildiği gibi, üzeri yumuşak doku ile kapalı bir şekilde olduğundan görülmeyen dişler de olabilir. Bazı dişler ise yarısı görülen, diğer yarısı ise dişeti altında kalan dişlerdir. Bu tür dişler ise yarı gömülü diş olarak adlandırılmaktadır.
Dişlerin gömülü kalması, birçok farklı etkene bağlı bulunmaktadır. Dişin gömülü kalmasına bazen tek bir faktör etki ederken, bazı durumlarda birden fazla faktör etki edebilmektedir.
Gömülü dişe sebep olan faktörlerden bazıları,
- Komşu dişlerin yer değiştirmesi sonucunda dişin önünün kapanması,
- Genetik faktörler
- Çene darlığı sebebiyle ağızda yer darlığı oluşması,
- Dişlerde var olan enfeksiyonun tedavi edilmemesi sonucunda altlarda oluşan iltihabın sürmeyi durdurması
Farklı dişlerde gömülü kalmaya rastlanmakla birlikte daha çok, alt ve üst 20 yaş dişleri, kesici dişlerde daha fazla gömük diş sorunu yaşanmaktadır.
Çene yapısı uygun olmayan bireylerde gömülü olan yirmilik dişin çekilmesi gerekir. Gömülü diş çekimi, sanıldığı kadar korkutucu bir işlem değildir. Dişin ne kadarının gömülü olduğuna ve dişin ağızdaki pozisyonuna göre gerekli tedavi uygulanır. Gömülü yirmilik diş çekimi tanı ve tedavi yöntemleri, genellikle kişiye göre değişkenlik gösterir. Diş, büyük bir kısmı çıkmış bir kısmı gömülü kalmış durumda ise uzman hekimin kararı ile ameliyata gerek kalmadan da çekilebilir.
Gömülü dişler hastanın beslenme fonksiyonlarını etkileyecek bir bölgede veya diş ve yüz estetiğini olumsuz yönde etkileyecek durumdaysa, mutlaka ortodondik açıdan değerlendirilerek tedavi edilmelidir. Böylece gömülü dişle ilgili yaşanan sorunlar ortadan kaldırılacağı gibi, estetik kaygılar da giderilmiş olacaktır. Diş çıkamayacak kadar sıkışmış, çene kemiğine tamamen gömülü pozisyonda veya çıkmak için uygun olmayan bir açıda ise uzman diş hekimi tarafından ameliyat ile alınmalıdır. Ameliyat öncesinde uzman hekimin istediği bazı kan tetkikleri ve röntgen ile dişin durumu değerlendirilir. Gerekli durumlarda antibiyotik tedavisine başlanabilir. Bu gibi durumlarda antibiyotik tedavisi bittikten sonra gerekli cerrahi müdahale yapılır. Gömülü diş çekimi, uzman diş hekimi ve asistanlar tarafından, ilgili yirmilik diş kökünün iğne ile uyuşturulması ve ardından çekilmesi ile gerçekleştirilir. İğne vurulmadan önce sprey türevi anestezikler uygulanarak hastanın enjeksiyonu daha az hissetmesi sağlanır. Ameliyat işlemi de lokal anestezi altında oldukça kısa bir süre içinde gerçekleştirilir. Ameliyat sırasında dişin gömülü olduğu deri kesilerek diş çıkarılır. Açılan bölge dikiş ile kapatılarak işlem tamamlanır. Ameliyatlı veya ameliyatsız yirmilik diş çekimi sırasında ağrı hissedilmez. Hastalar işlem sonrasında eve rahat bir şekilde gidebilir.
Gömülü Yirmilik Diş Çekimi Sonrası
Operasyondan bir süre sonra ağızda hafif şişlik hissedilebilir. İyileşme bölgesi zaman zaman ağrıyabilir. Bu normal bir durumdur. Gömülü diş çekimi sonrası 2 saat boyunca bir şey tüketilmemelidir. Birkaç gün sigara ve alkolden uzak durulmalıdır. Çok sıcak, çok soğuk ve asitli yiyecek ve içecekler doktorun belirttiği süre boyunca tüketilmemelidir. Bu tür yiyecekler uyarıcıdır ve ameliyatlı bölgenin iyileşmesini geciktirebilir. Gömülü diş ameliyatı sonrası dikişler zamanla kaybolarak iyileşme gerçekleşir. Diş çekimi sonrasında uzman diş hekiminin kişiye özel uyarılarına mutlaka uyulmalıdır. Ağrı oluşması durumunda, hekimin önerdiği ağrı kesiciler ile ağrı bir miktar hafifletilebilir.
Gömülü Yirmilik Diş Çekimi Yaptıranlar
Gömülü yirmilik diş çekimi yaptıran bireyler kısa bir süre ağrı, şişkinlik gibi yan etkiler ile karşı karşıya kalabilirler; fakat uzun vadede ağız sağlıkları olumlu etkilenir. Diğer dişlerde yirmilik dişlerin sebep olduğu baskı azalacağından, dişlerde çürük oluşma riski düşer. Bazı durumlarda, sıkışıklık sebebi ile şekil bozukluğu oluşan dişler zamanla düzelebilir.
Gömülü Yirmilik Diş Çekimi Hakkında En Çok Merak Edilen Sorular
Birçok kişi gömülü yirmilik dişe sahiptir. Gömülü dişin ameliyat ile çıkarılması işlemi, genellikle bireylerde korkuya sebep olabildiğinden, birçok kişi diş hekimine gitmemeyi tercih eder. Bu durum, uzun vadede diğer dişlerin hasar görmesine ve ağız sağlığının bozulmasına sebep olabilir. Gömülü yirmilik diş çekimi hakkında merak edilen bazı sorular ve cevapları aşağıda verilmiştir.
Gömülü Dişlerin Hepsi Çekilmeli mi?
Gömülü dişlerinizin hepsi çekilmek zorunda değildir. Çene yapısına göre diş hekimi, en sağlıklı kararı vererek uygular. Eğer diş, çevresindeki dişlere ve diş etine zarar vermiş veya verebilecek durumda ise dişinizin alınması en uygun karar olabilir. Zararlı bir pozisyondaki yirmilik dişin ağızda kalması uzun vadede ağızda çürük, kist veya tümör oluşumuna sebep olabilir.
Yirmilik dişler neden geç çıkar veya gömülü kalır?
En son çıkan kalıcı dişler olan yirmilik dişler, çenenin çeşitli sebeplere bağlı olarak yavaş veya yetersiz gelişmesi durumunda ağızda yeterli alan bulamadığı için çıkamaz. Bazı durumlarda ise yirmilik dişin pozisyonu çıkmak için uygun olmaz ve gömülü kalır. Bu, günümüzde oldukça sık rastlanan bir durumdur. Bazı bireylerde de yirmilik dişler diğer bireylerden geç olsa da zamanla çıkmaya başlar. Bu duruma diş için çenede geç yer açılması rol oynar.
Yirmilik dişler ne işe yarar?
Yirmilik dişler çiğnemeye yardımcı olan dişlerdir. Eski çağlarda daha sert besinlerin öğütülmesine yardımcı olduğu düşünülür. Süt dişleri döküldükten sonra çocukluk döneminde 28 adet kalıcı diş çıkar. 20 yaşını geçen bireylerde ise çene biraz daha genişleyerek 4 adet yirmilik dişe yer açılır. Ağızda yeterli yer açıldıktan sonra gömülü olan yirmilik dişler çıkmaya başlar.
Yirmilik diş çekiminin herhangi bir zararı veya yan etkisi var mı?
Yirmilik diş çekiminin zararı ve kalıcı bir yan etkisi yoktur. Besinleri öğütmeye yardımcı olan yirmilik dişler, alındıktan sonra birey hayatına herhangi bir eksiklik yaşamadan devam edebilir.
Yirmilik diş ameliyat ile alındıktan sonra ne kadar sürede iyileşir?
Yirmilik diş ameliyatı sonrasında hafif komplikasyonlar görülebilir. Gerekli önlemler ve tedaviler uygulandıktan sonra kısa sürede iyileşme gerçekleşir. İyileşme süresi, operasyon bölgesine göre değişkenlik gösterebilir. İyileşme sürecinin uzamaması için ameliyat bölgesi sert bir cisimle veya dille oynanmamalıdır. Uyarıcı ve aşırı sert besinler, bir süre tercih edilmemelidir.
Gömülü yirmilik diş ameliyatı için hangi bölüme gitmeliyim?
Çeneye gömülü haldeki bir yirmilik dişin tedavisi, ağız diş ve çene cerrahisi uzmanı tarafından gerçekleştirilir. Bununla birlikte, herhangi bir diş hekimine de başvurabilirsiniz. Diş hekimi, tanıyı koyarak gerekli durumlarda yönlendirme yapar.